Omega3 đang ngày càng được chú trọng để bổ sung trong các bữa ăn hàng ngày đặc biệt là đối với trẻ nhỏ vì những công dụng quan trọng trong việc hình thành phát triển của trí não và thể chất.
Omega3 là một nhóm các axit béo chưa no cần thiết có nhiều nối đôi mà cơ thể không tự tổng hợp được, phải đưa vào từ thức ăn. Axit béo Omega3 có nhiều trong mỡ cá ở vùng biển lạnh và sâu như cá ngừ, cá hồi, cá thu. Omega lấy từ mỡ các loại cá này ở nước ta quen gọi là dầu gan cá hay dầu cá thiên nhiên.
Axit béo omega3 là tiền chất của DHA và EPA. DHA ( viết tắt của docosahexaenoic acid) là axit béo không no chuỗi dài có 22 carbon và chứa 6 nối đôi, còn EPA ( viết tắt của eicosapentaenoic acid) là axit béo không no chuỗi dài có 20 carbon và chứa nối đôi. Thuộc nhóm này, còn có các tiền tố DHA, đó là axit béo alpha-linolenic (ALA) có nhiều trong các loại dầu thực vật. Trong cơ thể, EPA được xem là axit béo thiết yếu sẽ chuyển hóa thành các chất sinh học quan trọng như prostaglandin, leucotrien. Còn DHA là axit béo quan trọng trong việc tăng cường hoạt động trí não.
Vai trò của các Omega3 là gì và nó có tác dụng như thế nào đối với sự phát triển của trẻ em?
Theo bác sĩ Lê thị Hải Nguyên giám đốc viện dinh dưỡng quốc gia thì: Omega3 tác dụng lên não bộ và hệ thần kinh trung ương ( thành phần của não là chất béo và DHA chiếm khoảng ¼ lượng chất béo này). Khi phân tích cấu trúc của não, các nhà khoa học thấy nó nằm trong thành phần cấu trúc màng tế bào thần kinh, nên còn gọi DHA là “gạch xây cho não người”. DHA chiếm tỉ lệ rất cao trong chất xám (tạo ra sự thông minh) của não và trong võng mạc ( tổng chỉ huy sự nhìn của mắt). DHA tạo ra độ nhạy của các nơ-ron thần kinh, giúp dẫn truyền thông tin nhanh và chính xác. Axit béo Omega3 giúp cho việc hình thành các nơ-ron thần kinh, vận chuyển gluco – dưỡng chất chính giúp cho quá trình hoạt động của não.
Bác sĩ Lê thị Hải chia sẻ về tầm quan trọng của omega3 đối với trẻ
DHA còn cần thiết cho phát triển hoàn thiện chức năng nhìn của mắt, sự phát triển hoàn hảo của hệ thần kinh. Nghiên cứu trên động vật thí nghiệm thấy DHA có nồng độ cao trong tổ chức thần kinh như võng mạc mắt, tổ chức não.
Tác dụng tăng cường hệ miễn dịch: khi được bổ sung đầy đủ Omega3, trẻ sẽ có hệ thống miễn dịch hoàn hảo, giúp ngăn ngừa sự tấn công của các vi khuẩn, virut gây bệnh, giúp trẻ luôn khỏe mạnh và phát triển thể lực tốt.
Bổ sung Omega 3 bằng cách nào?
Cũng theo bác sĩ thì chế độ ăn trước và sau khi có thai rất quan trọng đối với việc dự trữ các axit béo không no ( EFAs) cần thiết cho thai nhi. Trong 3 tháng cuối thai kì, trung bình mỗi ngày thai nhi cần 2,2g EFAs cho sự phát triển hệ thần kinh và mạch máu. Trong thời gian mang thai, các bà mẹ cần ăn nhiều cá vì đây là nguồn Omega3 thiên nhiên quan trọng giúp đưa DHA vào bào thai. Ăn ít nhất ba bữa một tuần, còn tốt nhất ăn hàng ngày. Ngoài ra các mẹ cũng nên ăn nhiều các loại dầu thực vật để cung cấp thêm các axit béo chưa no khác là tiền chất của DHA.
Trẻ đẻ non và sơ sinh bình thường đòi hỏi phải cung cấp đủ DHA. Sữa mẹ cung cấp đủ EFAs cho trẻ, vì vậy việc cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu và cho bú kéo dài tới 24 tháng là rất quan trọng . Trong sữa mẹ từ 40 – 45 ngày sau khi sinh, DHA chiếm 0.3%, AA: 0,4%, FPA: 0,2%. Trong trường hợp trẻ không được bú mẹ thì phải lựa chọn các thức ăn thay thế sữa mẹ có bổ sung các acid béo nói trên. Để sữa giàu Omega3 thì trong bữa ăn hàng ngày cần phải ăn nhiều cá, nhưng thực tế hầu hết các bà mẹ lại hay kiêng cá sau sinh. Đây là quan niệm sai lầm cần phải tránh.
Đối với trẻ đến lứa tuổi ăn dặm thì cá vẫn là nguồn thực phẩm giàu các axit béo Omega 3 nhất. Vì vậy, để con phát triển khỏe mạnh, thông minh, các mẹ hãy tích cực bổ sung cá vào bữa ăn hàng ngày cho con. Ngoài ra, cũng có thể bổ sung nguồn dưỡng chất Omega 3 thông qua các thực phẩm được làm từ dầu cá tinh khiết hoặc tảo biển… Để giúp con yêu thích thực phẩm cung cấp nhiều Omega3 như cá, các mẹ hãy bắt đầu cho con làm quen với những món ăn được chế biến từ cá ngay khi còn nhỏ. Bạn có thể nghiền nhuyễn cá rồi trộn với thức ăn khác cho trẻ , nấu cháo cá hoặc làm chả cá…mang lại cảm giác lạ miệng cho trẻ. Ngoài ra cần tăng cường cho trẻ ăn các loại dầu thực vật chứa nhiều axit béo Omega3 hoặc mỡ động vật như mỡ gia cầm cũng có chứa nhiều chất béo này.
Ths. Bs. Lê Thị Hải
